enewsodia
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ହଟାଇବା ପ୍ରକ୍ରିୟା: ରାଜ୍ୟସଭାର ତତ୍କାଳୀନ ସେବା କରୁଥିବା ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶଙ୍କ ବହୁମତ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ଲୋକସଭାରେ ସହମତ ହୋଇଥିବା ଏକ ସଂକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ।
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ହଟାଇବା ପ୍ରକ୍ରିୟା କ’ଣ: ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତଥା ରାଜ୍ୟସଭା ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଜଗଦୀପ ଧନଖରଙ୍କୁ ଏହି ପଦବୀରୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ବିରୋଧୀ ଦଳ ମଙ୍ଗଳବାର 10 ଡିସେମ୍ବର 2024ରେ ନୋଟିସ୍ ଦେଇଛନ୍ତି। 70 ଜଣ ସାଂସଦ ଏହି ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ପ୍ରସ୍ତାବରେ ଦସ୍ତଖତ କରିଛନ୍ତି। ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ରାଜ୍ୟସଭା ସଭାପତିଙ୍କୁ ପକ୍ଷପାତିତା କରିଆସୁଛନ୍ତି।ଏବେ ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ପରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଏହି ପଦରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ କି? ଯଦିଓ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଦଳମାନେ ଏକ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଣିଛନ୍ତି , ତଥାପି ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ପଦରୁ ହଟାଇବା ଏତେ ସହଜ ହେବ ନାହିଁ |
ବାସ୍ତବରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ହେଉଛନ୍ତି ରାଜ୍ୟସଭାର ପୂର୍ବତନ ଅଫିସିଆଲ୍ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ। ତାଙ୍କୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ସହ ଏକ ସଂକଳ୍ପ ପାରିତ ହେବାକୁ ପଡିବ। ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଲୋକସଭାରେ ମଧ୍ୟ ପାରିତ ହେବାକୁ ପଡିବ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଏତେ ସହଜ ନୁହେଁ। ଏନଡିଏରେ 293 ସଦସ୍ୟ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଲୋକସଭାରେ I.N.D.I.A. ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା 272 ରେ ଅଛି | ଯଦିଓ ଇଣ୍ଡିଆ ଆଲାଇନ୍ସ ଅନ୍ୟ 14 ଜଣ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଆଣିଥାଏ, ତେବେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ପାସ କରିବା କଷ୍ଟକର ହେବ |
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭା ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ ଯଦି ତାଙ୍କୁ ଭାରତର ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପଦରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଏ। ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ପଦବୀରୁ ହଟାଇବା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିୟମକୁ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା 67 ରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅଧୀନରେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭାର ତତ୍କାଳୀନ ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ବହୁମତ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ଲୋକସଭାରେ ସହମତି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିବା ସଂକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ହଟାଯାଇପାରିବ। ତେବେ ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପନ ବିଷୟରେ 14 ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ନୋଟିସ୍ ଦେବାକୁ ପଡିବ |ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା 67 (ବି) ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ରାଜ୍ୟସଭାର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ବହୁମତ ପାରିତ ହୋଇଥିବ ଏବଂ ଲୋକସଭାର ସହମତି କ୍ରମେ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ। ଅତିକମରେ 14 ଦିନର ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରଦାନ ନକଲେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହେବ ନାହିଁ | ଏହି ନୋଟିସରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯେ ଏପରି ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଣିବାକୁ ଏକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅଛି |
ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପଦରୁ ହଟାଇବା ପ୍ରସ୍ତାବ କେବଳ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇପାରିବ। ଏହାକୁ ଲୋକସଭାରେ ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
14 ଦିନ ନୋଟିସ ଦେବା ପରେ ହିଁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇପାରିବ |
ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ‘ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା’ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଲୋକସଭାରେ ଏହା ‘ସରଳ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା’ ଆବଶ୍ୟକ।
ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ବିଚାରଧୀନ ଥିବାବେଳେ ବାଚସ୍ପତି ଗୃହର ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା କରିପାରିବେ ନାହିଁ।
